Periodontoloji, dişleri çevreleyen destek dokuların (diş eti, çene kemiği, periodontal ligament ve sement) sağlığı, hastalıkları ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır. “Peri-” kelimesi “çevre”, “odons” ise “diş” anlamına gelir; dolayısıyla periodontoloji, dişin çevresindeki dokuların incelenmesi ve tedavi edilmesi anlamına gelir. Diş eti hastalıkları, dünya genelinde yaygın bir problemdir ve tedavi edilmediğinde diş kaybına, çene kemiğinde ciddi hasarlara ve genel sağlık sorunlarına neden olabilir.

Periodontolojinin Kapsamı

Periodontoloji, temel olarak iki ana alanı kapsar:

Gingivitis (Diş Eti İltihabı): Gingivitis, diş eti hastalıklarının başlangıç aşamasıdır. Genellikle diş etlerinde kızarıklık, şişme ve kanama ile kendini gösterir. Dişlerde biriken bakteri plağı nedeniyle diş etlerinin iltihaplanmasıyla oluşur. Gingivitis tedavi edilmediğinde daha ileri safhalara geçerek periodontitis’e dönüşebilir. Bu aşamada dişler genellikle hala sabit olup, diş etlerine zarar verme derecesi sınırlıdır.

Periodontitis (İleri Düzey Diş Eti Hastalığı): Gingivitis ilerlediğinde periodontitis adı verilen daha ciddi bir aşamaya ulaşır. Bu durumda, dişleri destekleyen dokuların derinliklerine yayılan iltihap sonucunda diş etlerinde çekilmeler, dişlerde sallanma ve sonunda diş kayıpları meydana gelebilir. Çene kemiği de bu süreçten etkilenir ve kemik kaybı meydana gelir. Periodontitis’in tedavisi daha karmaşık olup, ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahaleler gerekebilir.

Diş Eti Hastalıklarının Nedenleri

Diş eti hastalıklarının temel nedeni bakteriyel plak birikimidir. Plak, dişlerin üzerinde sürekli biriken yapışkan ve renksiz bir bakteri tabakasıdır. Eğer plak düzenli olarak temizlenmezse, zamanla diş taşına (tartar) dönüşebilir. Diş taşı, diş etlerini tahriş ederek iltihaplanmaya neden olur. Ancak diş eti hastalıklarının gelişmesinde başka faktörler de rol oynar:

1. Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde diş eti hastalığı bulunan bireyler, bu hastalığa karşı daha yatkın olabilirler.

2. Sigara Kullanımı: Sigara içen bireylerde diş eti hastalıkları daha yaygındır. Sigara, ağızda kan dolaşımını azaltarak diş etlerinin iyileşme kapasitesini zayıflatır.

3. Kötü Ağız Hijyeni: Dişlerin düzenli fırçalanmaması, diş ipi kullanılmaması veya diş temizliği için düzenli diş hekimi kontrollerinin ihmal edilmesi, diş eti hastalıklarının gelişmesine zemin hazırlar.

4. Stres ve Bağışıklık Sistemi Zayıflıkları: Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun enfeksiyonlara karşı direncini azaltabilir.

5. Hormon Değişiklikleri: Özellikle hamilelik, ergenlik veya menopoz dönemlerinde hormon seviyelerindeki dalgalanmalar diş etlerini daha hassas hale getirebilir.

6. Diyabet: Şeker hastalığı, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini zayıflattığı için diş eti hastalıklarının daha hızlı ilerlemesine neden olabilir.

Periodontoloji Tedavi Yöntemleri

Diş eti hastalıklarının tedavisi hastalığın evresine göre değişiklik gösterir. Tedavi, hastalığın erken evrelerinde basit müdahalelerle yapılırken, ileri safhalarda daha karmaşık ve cerrahi yöntemler gerekebilir.

Diş Temizliği: Gingivitis tedavisinde genellikle profesyonel diş temizliği yeterlidir. Diş taşı ve plak temizlenerek diş etlerinin sağlıklı hale gelmesi sağlanır.

Küretaj ve Kök Yüzeyi Düzleştirme: Periodontitis durumunda, diş eti ceplerinin derinlemesine temizlenmesi ve diş köklerinin düzleştirilmesi gerekir. Bu işlem, diş eti dokularının tekrar dişe yapışmasına yardımcı olur.

Lazer Tedavisi: Lazer teknolojisi ile diş eti ceplerinde bulunan bakteriler temizlenir ve daha az invaziv bir yöntemle iyileşme süreci hızlandırılır.

Cerrahi Müdahale: İlerlemiş periodontitis vakalarında diş eti dokusu ve kemik yeniden şekillendirilerek sağlıklı bir diş eti yapısı oluşturulur. Gerekirse kemik grefti gibi işlemlerle çene kemiği kaybı da tedavi edilir.

Periodontoloji, diş eti hastalıklarının teşhisi ve tedavisi için kritik bir alan olup, dişlerin sağlıklı bir şekilde ağızda kalabilmesi için temel bir rol oynar. Diş eti hastalıkları, başlangıçta hafif semptomlarla kendini gösterebilirken, ilerleyen aşamalarda diş kaybına ve ciddi çene kemiği sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, düzenli diş hekimi kontrolleri ve ağız hijyeni, periodontoloji alanında en önemli koruyucu tedbirlerdir.